Бројот на пријавени случаи на грип и заболувања слични на грип во Македонија забрзано расте токму пред новогодишните собирања. Во 51. недела (15–21 декември) се пријавени 314 случаи, што е 2,3 пати повеќе од претходната недела, покажува неделниот извештај на Институтот за јавно здравје. ИЈЗ нотира дека активноста сè уште е под прагот за „влез во сезоната“, но трендот оди нагоре, а највисока неделна инциденца има кај децата од 0 до 4 години.
Дополнителен сигнал е вирусолошкиот надзор: од примероците тестирани во истата недела има лабораториски потврден грип (регистрирани се Influenza A, вклучително A(H3) и A(H1)pdm), а паралелно се детектира и RSV. Тоа е типичната зимска комбинација што лесно „ги полни“ чекалните, особено кога ќе се спојат патувања, слави во затворено и умор од крајот на годината.
Во вакви денови, заштитата не е една магична мерка, туку дисциплина во неколку навики што најмногу „сечат“ пренос. Ако планирате дочек, семејна слава или патување, најмногу вреди да намалите ризик таму каде што е најголем: во затворени, непроветрени простории со многу луѓе. Проветрувањето (кратко, но често), избегнувањето близок контакт со луѓе што кашлаат и киваат, и редовното миење раце не се банални совети – тоа се мерки што во пракса го намалуваат бројот на „контакти со вирус“.
Втората линија на одбрана е маска во ситуации каде што знаете дека нема да можете да држите дистанца и каде што воздухот е „тежок“ – јавен превоз, гужви во продавници, концерти и затворени прослави. Маската нема да ве направи „непробојни“, но ја намалува количината на вирус што може да ја вдишете и ја намалува шансата вие да го пренесете, особено ако веќе имате почетни симптоми.
Третата линија е да не го носите вирусот на славје. Ако почувствувате треска, болки во мускули, силна малаксаност и суво кашлање, најкорисниот потег за вас и за другите е да останете дома. Тоа е и најбрзиот начин да се скрши синџирот на заразување во семејствата, каде што обично „паѓаат“ најранливите: малите деца, постарите и хронично болните.
Четврто, вакцината и понатаму има смисла, дури и кога празниците се пред врата. ИЈЗ потсетува дека вакцинацијата е најефикасна заштита од тежок тек и компликации, особено за ризичните групи – лица над 65 години, деца од 6 до 59 месеци, лица над 6 месеци со хронични болести, бремени жени и здравствени работници. За сезоната 2025/2026, според ИЈЗ, обезбедени се 80.000 бесплатни дози за приоритетните групи и пријавена е висока искористеност, што е индикатор дека интересот постои, но и дека дел од населението останува невакцинирано.
Петто, ако сте во ризична група или ако симптомите се влошуваат, не чекајте „да помине само“. За грип постојат антивирусни лекови што ги пропишува лекар и најголема корист имаат кога се започнуваат рано, идеално во првите 48 часа. Тоа е особено важно за постари лица, хронично болни, бремени и луѓе со ослабен имунитет, каде што грипот полесно оди кон пневмонија и компликации.
Пред Нова година најмногу „работи“ проста математика: помалку гужва во затворено, повеќе свеж воздух, дисциплина со рацете и навика да не се слави по секоја цена ако телото веќе ви кажува дека нешто започнува. Празниците ќе поминат; компликациите знаат да останат.
