Турција јасно се гледа себеси како корисник на пресвртот во трансатлантските односи. Упатените во моментов велат дека Анкара чувствува дека нејзините европски партнери сега тоа го сфаќаат сериозно, пишува Дојче веле. Пред се затоа што таа земја се гледа себеси како вклучена во важни настани.
На пример, кога на почетокот на март во Лондон се одржа самит за Украина, на кој присуствуваше и турскиот министер за надворешни работи Хакан Фидан. Ова е само еден од неколкуте примери кои покажуваат: Турција е признат и рамноправен партнер.
Од перспектива на претседателот Реџеп Тајип Ердоган, Турција знае дека има добра почетна позиција во процесот кон нов европски безбедносен поредок, вели Улрих Шли, политиколог и експерт за безбедносни и стратешки студии на Универзитетот во Бон, додавајќи: „Гледаме (…) дека Турција игра до крај и ќе продолжи да го прави тоа додека Европа слабее.
„Џинот е пуштен од шишето“
Во Турција се смета извесно дека европските партнери во НАТО ќе мора повторно да се „средат“. Зашто, како што изјави за Т24 експертот за надворешна политика Барчин Јинанц: „Дојде време ние во Европа да се грижиме за себе од сега па натаму, дури и ако САД останат во НАТО“.
И министерот за надворешни работи Фидан тоа го сумира во интервју за Фајненшл Тајмс. Другите партнери во НАТО веќе не можат слепо да се потпираат на САД, смета тој: „Џинот е надвор од шишето и нема начин да се врати назад“, рече Фидан.
„Не без нас!
Тоа во Брисел е познато одамна. Но, каква улога ќе и се дозволи на Турција во ова е се уште отворено прашање. Претседателот Ердоган посочува дека неговата земја во моментов има најголема армија во НАТО по САД. Ако сега има огромна програма за вооружување во ЕУ, треба да се вклучи и неговата земја, нагласува Ердоган.
„Според мене, програмата на европската одбранбена индустрија во рамките на Унијата треба да биде отворена за сите европски сојузници“, рече Ердоган.
Впрочем, се работи за заеднички интереси. Покрај тоа, Турција ја поддржува Украина – иако во исто време одржува блиски врски со Русија. А Турција има што да понуди: Ердоган со години го турка во својата земја она што е очигледно запоставено во ЕУ: развојот на сопствената одбранбена индустрија.
„Влијанието на Турција ќе расте“
Затоа, поблиската интеграција на Турција во идната безбедносна структура би можела да биде исплатлива. Не само да имаме подобра позиција во однос на Русија. Блискиот исток моментално е во фаза на реорганизација – исходот е отворен.
Сепак, она што е сигурно е дека од соборувањето на владетелот Башар ал Асад, руското влијание во Сирија, а со тоа веројатно и во целиот регион, се намали, а тоа е празнина што Турција ќе продолжи да ја пополнува, како што веќе го прави, вели политикологот Шли.
„Сè уште немаме јасна геополитичка ориентација на регионот, но ќе видиме посилно турско влијание. За тоа, вели, сведочат добрите односи со новите владетели во Дамаск.
Прашање кое се повторува: членство во ЕУ
Ердоган очигледно ја користи шансата и се обидува да го искористи своето влијание врз геополитичките случувања. Таа постојано бараше полноправно членство во ЕУ, а за возврат Унијата треба да го промени ставот кон Турција, вели пријателот на земјата, амбасадорот на Азербејџан во Германија Насими Агаев. Европа повеќе не може да си дозволи да биде селективна, бидејќи „стабилноста во Турција значи стабилност во Европа“.
Турција, од своја страна, се чини дека се приближува кон исполнувањето на барањата на ЕУ. Мировниот процес со ПКК, организација класифицирана како терористичка, се чини дека напредува. Има дури и шпекулации дека Селахатин Демирташ, поранешниот претседател на ХДП (сега ДЕМ), во која доминираат Курдите, би можел да биде ослободен, нешто што Европскиот суд за човекови права долго го бараше.
Турските новинари јавуваат дека Европската комисија се согласила да ја продолжи соработката со Турција. Првично, ова најверојатно ќе вклучи олеснување на визниот режим и проширување на царинската унија – наместо полноправно членство. Во крајна линија, сепак, е дека Европската унија и Турција би можеле значително да се зближат заедно поради кризата поврзана со НАТО.
