Британскиот премиер Кир Стармер продолжува со плановите за депортација на мигранти во таканаречените „центри за враќање“ (англ. return hubs) во Западен Балкан, и покрај предупредувањата од разузнавањето дека руските шпиони би можеле да го искористат овој потег.
Британски разузнавачки извори велат дека премиерот Кир Стармер е во разговори со Србија, Косово, Северна Македонија и Босна и Херцеговина за поставување центри за депортација на мигранти во тие земји. Британските разузнавачки претставници велат дека тоа е опасен потег, со оглед на влијанието на Русија во регионот, особено во Србија.
Според владини извори кои разговараа со „Тајмс“, безбедносните упатства за разузнавање наведуваат дека регионот е небезбеден за шеми за депортација на мигранти поради неговата близина до Русија. Плановите на Стармер би значеле поставување на чувствителна национална инфраструктура и објекти во „руската сфера на влијание“ каде што агенти кои дејствуваат во име на Кремљ би можеле да се инфилтрираат и да ги таргетираат.
Исто така, се предупредува дека мигрантите испратени во регионот би можеле да бидат цел и користени од режимот на рускиот претседател Владимир Путин. Овој месец, британскиот премиер ги потврди извештаите дека владата е во разговори со „голем број земји“ за отворање центри за враќање, што тој го опиша како „навистина важна иновација“.
Србија, Косово, Северна Македонија и Босна и Херцеговина се на список од околу девет земји што министрите и функционерите ги разгледуваат како можни дестинации за одбиените баратели на азил откако ќе ги исцрпат сите опции за жалби во Велика Британија. Албанија исто така беше на списокот, но нејзиниот премиер Еди Рама го отфрли овој предлог.
Плановите за екстратериторијални центри за мигранти на Балканот веќе беа блокирани од загриженоста на MI6 (британско разузнавање) кога претходната конзервативна влада состави список на земји за шема за депортација во стилот на Руанда во 2022 година. Според владин претставник кој работеше на предлозите, списокот ги вклучуваше Албанија и Молдавија.
Одделни безбедносни извори велат дека истите загрижености се изразени во врска со напорите на Стармер да отвори центри за враќање во регионот. Владин извор запознаен со безбедносните предупредувања во врска со балканскиот регион изјави:
„Советот што го добивме беше дека ќе испраќаме луѓе директно во руската сфера на интерес. Тие наведоа клучна британска национална инфраструктура, објекти и системи што ќе бидат поставени и во кои Русите би можеле да се инфилтрираат со поставување агенти и други лица што работат за Кремљ. Во суштина, би се поставил клучен дел од британскиот интерес, британска почва, токму во област каде што Русија има многу поголема контрола и влијание од кое било друго место во светот. Безбедносната проценка беше дека ова не е ниту разумно ниту изводливо.“
„Се засноваше на доказите што ги имавме дека Русија е подготвена да ја користи миграцијата како средство за експлоатација. Поставувањето голем центар за обработка на имиграција во близина на непријателска држава не се сметаше за разумно од безбедносна перспектива.“
Според безбедносен извор, MI6 е загрижен за плановите што влијаат на сите земји во Западен Балкан, забележувајќи дека сите тие се поранешни комунистички држави на Југославија. „Загриженоста доаѓа во различни форми. Србија е најлоша, некои земји претставуваат поголема закана од другите. Ова е поранешна Југославија – руските врски се многу јасни“, рече изворот. „Постојат стотици начини на кои Русија може да влијае врз овие влади – дигитално, физички, преку корупција, со поставување проруски личности во владите или со ненамерно влијание врз луѓето да го усвојат рускиот начин на размислување“, додаде тој.
„Русија, исто така, користи организирани банди и прашањето е дали овие земји имаат капацитет во областа на владеењето на правото да се справат со ваквите закани“, додаде изворот. Изворите, исто така, велат дека српскиот претседател Александар Вучиќ е близок сојузник на Путин и го посетил на почетокот на мај за прославите на Денот на победата на Црвениот плоштад. Друга причина што ја наведуваат безбедносните претставници се правилата што им овозможуваат на руските граѓани и носителите на руски пасоши слободно да се движат во и надвор од Србија, како и извештаите дека руското оружје слободно се движи низ земјата. Оваа недела, Велика Британија започна неформални разговори за центрите за враќање со неколку земји, вклучувајќи го и Косово.
Косовската претседателка Вјоса Османи изјави дека нејзината земја ќе биде „отворена“ за разговори за потенцијален договор за прием на одбиени баратели на азил од Велика Британија. Сепак, експертите предупредија на правни пречки, со оглед на тоа што неколку европски земји не ја признаваат независноста на Косово и дека не ја потпишале Европската конвенција за човекови права (ЕКЧП). Се смета дека кабинетот на Стармер има за цел да ги објави дестинациите за центрите за враќање до есен, кога Велика Британија ќе биде домаќин на состанок на лидерите од Западен Балкан во Лондон, каде што нерегуларната миграција ќе биде клучна тема. Сепак, расте фрустрацијата поради недостатокот на напредок од Министерството за внатрешни работи за тоа каква форма треба да имаат центрите за враќање.
